طراحي دکوراسيون داخلي- چگونگي به دنيا آوردن فضاي معماري به گونه اي که بتواند برانگيزاننده غرور شود و ميان آنچه ماده يي شده و ميان آن کس که به بهره وري از آن پرداخته, پلي بسازد که بر روي آن بتوان دو سويه حرکت کرد,مشروط از عامليت و عملکرد است که بدون کنش , تدبير و ابداع تحقق نمي يابد.عامليت و عملکرد فضا ها را تغيير ميدهند و نهايتآ کنش به سوي آن تجربه هاي انساني و زيبائي شناسي را دگرگون خواهد کرد.
امروزه , کنش , تدبير و ابداع و مفهوم گرايي , در نمودها و دغدغه هاي انساني که هستي اش را مي سازد اهميتي خاص يافته است و ديگر جائي براي کساني که خود را اربابان تفکر و معمار مي دانستند , وجود ندارد.امروزه از مهمترين نمود ها و دغدغه هاي جامعه رشد , تعالي و پويائي انسانهاست .انساني که بدون شک آينده ساز فردا خواهد بود .انسانهائي که در ايجاد محيطي جهت رشد و تعالي کودک که همانا پايه و اساس آن از بدو تولد شروع به شکل گيري ميکند , در فراهم کردن محيطي مناسب براي او ميکوشد.
فرآيند رشد انسانها , در کودکي , تاثير بسزايي در شخصيت آنان دارد.عقيده بسياري از متخصصان تعليم و تربيت بر اين است که شخصيت هر انسان در ? سال اول زندگي او شکل مي گيرد , فرآيند رشد کودک در سالهاي اوليه زندگي متاثر از عوامل بسياري است.فعاليت , به عنوان عامل اصلي رشد و يادگيري کودک فرآيندي است که در ارتباط با فضا و محيط کودک , رشد همه جانبه او را موجب مي گردد.فضاهاي مرتبط با فعاليت کودکان بايد داراي شرايط مناسب و مطلوب براي رشد فيزيکي , ذهني , عاطفي و اجتماعي آنان باشد.تحقق اين امر از طريق بکارگيري المانهاي طراحي معماري اي که منطبق با شرايط جسمي و رواني کودک باشد , امکان پذير است.
طراحي اتاق کودک مي بايست با روحيه کودکان در تطبيق باشد و بايد طوري طراحي شود که تا مدرسه رفتن کوک مورد استفاده قرار گيرد از اين رو در طراحي فضاهاي کودکان , شناخت کودک اهميتي خاص مي يابد.و از آنجائي که کودکان دنياي تخيلي خاص خويش را دارند , بسياري از آنان در سنين زير ? سال , دنيا را آنطور که بايد باشد مجسم مي کنند , نه انگونه که هست.و همين امر باعث ميشود محيط کودکان آن فضائي نباشد که معمار بدون شناخت , آن را طراحي مي کند.آنچنان که وقتي معماري بر نمود هاي سنتي زندگي از طريق تفاوتهاي مفهومي تاثير مي گذارد , بر خوردهايي مطرح مي شود که قبل از آن بطور کامل پنهان بودند و اين چنين است که آشکار و هويدا مي شوند.
شکل کلي فضاي معماري کودکان از عناصري منحصر بفرد , برجسته و آنچه بر انگيزنده احساسات وي است , سرچشمه مي گيرد.اشکال خالص هندسي رفتار ادراکي کودک را مورد توجه قرار مي دهند و اجازه نمي دهند تا مفاهيم گوناگون در جزئيات تصوري کودکانه مدفون بماند.نقاشيهاي کودکان نشان ميدهد که کودکان در تصوراتشان , فضا را چگونه مي بينند.آنها بطور دقيق و کامل , ( بعنوان کاربر ) فضا را قبول کرده و آن را با جزئيات در ترسيماتشان بيان مي کنند , که خود مايه تعجب است.
کودکان معمولآ دوست دارند در مورد اينکه که اتاقشان چگونه ديده ميشود , بحث کنند.آنها اظهارات مهمي مي نمايند و نظراتي در باره رنگ اتاق و ديوارها و مبلمان مناسب خود را بيان مي کنند و ميخواهند در مورد آنها تصميم پذيري شود.بدينگونه کودکان فرضيه طراحان را قطعي خواهند کرد.اين فرضيه اساس طراحي خواهد بود که تصور کودکانه , اشکال معماري و شاخص مخصوص به خود را بر مي انگيزد , مثل آنچه که , اينگونه توسط کودک بيان مي شود : شبيه به ماهي است , سر و چشم دارد , مثل قايق است اما بدون پارو.
اتاق کودک قلمروئي مخصوص به آنان است.آنجا براي آنان همچون جهان بزرگ تصور مي شود.آنان در آنجا به موسيقي گوش فرا مي دهند , بازي مي کنند , در روياهاي خود فرو مي روند , کتاب مي خوانند و......
از اين رو کودک هواره در حال جنبش و جنبيدن است و دوست دارد کنجکاوي و کاوش را همراه با بازي در دنياي خود انجام دهد , بنابراين محيط اطرافش بايد مطابق با فعل و انفعال درون کودک باشد و حواس و حس کنجکاوي او را بر انگيزد. از اين رو بهترين فضا ها جهت کودکان مي بايست , رنگارنگ , جاذب , پر مشغله و منظم , پر نشات ولي با اين حال آرامش بخش و در عين حال بي خطر باشد.نائل گشتن بدانها تنها بوسيله برنامه ريزي دقيق ميسر خواهد بود. از اين رو با مد نظر گرفتن المان هاي زير خواهيم توانست در ايجاد محيطي مناسب و متناسب با حال و هواي آنان و هر آنچه در رشد و تعالي آنان تاثير گذار است , فائق گرديم.
?.مشورت :با کودک خود صبحت کنيد.و فعاليتهاي مورد علاقه او را بيابيد و توجه نمائيد او از چه چيزهائي لذت مي برد.از صفات منحصر بفرد او به دقت مطلع شويد.و بيابيد که دوست دارد محيطش چگونه آراسته شود.کودکان بايد کمک کنند تا محيط خود را بيا فرينند , بدين کونه آنها ياد مي گيرند , مسئوليت پذير بوده و براي بثمر رساندن کيفيت استعداد و جودي خود کوشش نمايند.
?.قياس و مبلمان :طراحي فضا ي منطبق با شرايط کودکان به طور قطع بستگي به شناخت کافي از ويژگي هاي رشد آنان دارد.خصوصيات جسمي و رواني کودکان در مراحل مختلف رشد , اساس برنامه ريزي فضا و طراحي براي آنان است.اندازه ميز و صندلي , کمد هاي اسباب بازي و نيز ارتفاع مناسب دستگيره درها , دستشوئي ها , شير ها و .. ضروري است.اگر فضا و عناصر آن متناسب با اندازه هاي کودکان باشد , آن ها به سادگي مي توانند از فضا ها و وسايل مربوط به خود استفاده کنند.قطعات متنوع مبلمان , نيمکت , ميز و صندلي , تابلوها , قفسه ها و غيره اي که با مقياس و در حد و اندازه آنان ساخته مي شود , اغلب براي هر بازي شکل ويژه اي بخود مي گيرند.
?.تقسيمات فضا :اتاق کودک بايد به طريقي چند منظوره طراحي شود و از آنجائي که کودکان از اتاقشان براي بسياري از فعاليتها در کنار استراحت و خواب استفاده مي کنند , تقسيمات و قلمرو هاي خاص و مشخص خود را طلب مي کند. از قبيل فضائي براي مطالعه و بازيهاي مهيج و همچنين فضائي براي سرگرمي.فضاي بازي بايد در کنار فضاي خواب و استراحت کودک و در ارتباط مناسب با آن طراحي شود .تجهيزات مورد نياز در فضاي بازي شامل :قفسه و صندلي , پارک کودک و .... است.
?.محدوديت ها :کودک در اين مرحله کنجکاو و بي باک است.تا آنجائيکه آنها هيچگونه اطلاعي از خطر ندارند.از اين رو با ايجاد قفسه ها نه تنها اشيا ئي مانند بطري و دارو در ارتفاعي مناسب و بدور از دست کودک در امان است بلکه محيط نيز نظمي دوچندان مي يابد.
?.رنگ:رنگهاي روشن به چشم بچه ها با شکوه هستند.براي ديوارها از کاغذ ديواري رنگي و يا رنگ شاد استفاده کنيد.و رنگ و بافت را به آنها اضافه نمائيد.ميتوانيم حريم ها و همچنين لبه هاي ديوار را مشخص و بر جسته نمائيم.و ابر ها و ستارگان را بر سقف اضافه نمائيم.کودکان رنگهاي تابناک و درخشنده را دوست دارند.اما شما ميتوانيد با به کار بردن رنگهاي شاد و تابناک در روي هر ديوار محدوهاي رنگي را نيز معين کنيد.رنگهاي شاد و شفاف و آزاد , تصور کودکانه را بر مي انگيزند و آنان را به آفرينش و خلاقيت را تشويق مي کنند.همچنين پيدايش يا ظهور ديوارهاي روشن از قبيل استفاده از کارکترهاي کارتوني و مانند آن در ديوارهاي اتاق هاي کوچک مي تواند بسيار مفيد باشد.
?.روشنائي :فضاهائي با نور طبيعي و شفاف اثر مثبت بر کودکان دارند.بعبارت ديگر اتاق هاي تاريک با نور مصنوعي و نامناسب اثر منفي در پي خواهند داشت.از اين رو گزيدن نحوه و ميزان روشنائي در اتاق کودک اهميتي بس مهم را ايفا مينمايد و تاثير مهمي در خواندن و نوشتن و ايجاد آرامش و تمرکز آنان دارد.نور مناسب فضا را جهت محيطي آرام و مناسب جهت مطالعه محصور مي نمايد.بررسي تاثير ميزان نور در شب نيز در روحيه آنان حائز اهميت است.
?.پنجره ها :پنجره و جهت آن در اتاق کودک اهميتي ويژه دارد.از طريق آن نور شمالي به داخل مي تابد و شادابي و سحرخيزي را به بار مي آورد. کودکان پنجره هايي را که در تقابل و مرتبه چشمانش است را بيشتر دوست ميدارد , بطوريکه ايشان مجبور نيستند براي نگاه کردن به خارج قد بکشند.از سوي ديگر کودکان از ميان پنجره ها حرکت خورشيد را دنبال مي کنند تا زمانيکه به محل مشخصي برسد و غروب کند , فعاليت هاي خود را خاتمه مي دهند.
در گرداگرد اين عناصر کودکان بازي مي کنند و از اين طريق از تصوراتشان بهره مي برند تا دنياي خودشان را بيافرينند.از اين رو با ايجاد کنش و واکنش و ايجاد کنجکاوي خواهيم توانست کودک خود را به فکر فرو بريم .ايجاد کنش دنياي جديدي را بر روي کودک خواهد گشود.و او را در شناخت هر چه بيشتر پيرامون و دنياي پر رمز و راز خود تشويق خواهد نمود. آنجنانکه که معماري و عناصرش برانگيزنده نيروي حرکتي و تشويقي خواهند بود و آن هنگام ديگر پاياني بر اين باور نخواهد بود.
اين ياداشت در روزنامه همشهري مورخ ?? فرودين ???? با عنوان اتاق کودک به چاپ رسيده است.
همچنين اين ياداشت در مجله صنعت ساختمان داريس شماره ?? نيز به چاپ رسيده است.
منابع : معماري براي کودکان نوشته والتر کرونر و ترجمه احمد خوشنويس