لیفتراک: ماشینی است دارای یک دکل، شاخک و ملحقات که با توجه به نوع فعالیت برای حمل و نقل، جابجائی و انبار نمودن بارها در اشکال و ظرفیت های مختلف طراحی و ساخته می شود و متناسب با نوع کار و محیط از سوخت های فسیلی، گاز یا برق استفاده می کنند.
ظرفیت: حداکثر بار مجاز ایمن که توسط لیفتراک جابجا می شود و بوسیله کارخانه سازنده بر روی پلاک مشخصات ماشین درج شده است.
ملحقات لیفتراک: کلیه تجهیزاتی که توسط شرکت سازنده لیفتراک، مطابق با استانداردهای لازم برای حمل و جابجائی بارهای خاص به دکل یا شاخک لیفتراک اضافه می شود.
تجهیزات کنترلی: تجهیزاتی نظیر گیج ها ،کنترل کننده ها و نشانگر سرعت که به وسیله آنها وضعیت و عملکرد لیفتراک تحت کنترل در می آید.
بخش دوم: مقررات عمومی :
ماده ۱- رانندگان لیفتراک باید آموزش های لازم در خصوص نحوه صحیح کار و عملکرد ایمن لیفتراک را فرا گرفته و همچنین دارای گواهینامه ویژه لیفتراک باشند.
ماده ۲- رانندگان لیفتراک موظفند به هنگام کار از وسایل حفاظت فردی متناسب با نوع کار استفاده نمایند.
ماده ۳- سوار نمودن و انتقال کارگران و دیگر افراد متفرقه توسط لیفتراک ممنوع است.
ماده ۴- در هنگام رانندگی با لیفتراک استفاده از کمربند ایمنی الزامی است.
ماده ۵- در صورتی که لیفتراک یا بار آن به هر علت دچار عدم تعادل یا واژگونی گردد، راننده نباید تا رفع کامل خطر از داخل کابین خارج شود.
ماده ۶ – چیدمان محصولات و مواد در طول مسیر و تقاطع کارگا ه ها باید به گونه ای باشد که راننده از دید کافی برخوردار گردد.
ماده ۷- محدوده عملیات و تردد لیفتراک در کارگاه باید به طور واضح و مشخص علامت گذاری گردد.
ماده ۸- تردد کارگران و افراد متفرقه در محدوده حرکت لیفتراک ممنوع است.
ماده ۹- کارفرما مکلف است با ایجاد نقاط و خطوط رنگ آمیزی شده ، محل های عبور و مرور کارگران و افراد متفرقه را مشخص نماید.
ماده ۱۰ – محدودیت سرعت حرکت لیفتراک در تمامی مسیرها باید مشخص و بر روی تابلوهای راهنما و هشدار دهنده نمایش داده شود.
ماده ۱۱ – درب های خروجی، کانال ها، موانع، حفاظ ها و ستونهای موجود در محوطه کارگاه که در مسیر تردد لیفتراک ها می باشند، باید بگونه ای رنگ آمیزی شوند که به سهولت قابل رویت باشند.
ماده ۱۲ – رنگ بدنه لیفتراک باید کاملا مشخص و متمایز از رنگ محیط باشد.
ماده ۱۳ – رانندگان لیفتراک مکلفند ضمن رعایت قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی از مسیرهای مشخص شده تردد نمایند.
ماده ۱۴ – توقف لیفتراک در مقابل تاسیسات مربوط به گاز، برق، آتش نشانی، پله های اضطراری، آسانسور و تجهیزات امدادی ممنوع است.
ماده ۱۵– حرکت لیفتراک فقط در صورتی مجاز است که شاخک های آن در پایین ترین حد ممکن قرار گرفته باشد.
ماده ۱۶ – رانندگان لیفتراک در هنگام رانندگی بایستی از انجام اعمالی نظیر خوردن، آشامیدن، استعمال دخانیات، صحبت با تلفن همراه و استفاده از داروهای خواب آور و هرگونه شوخی و اعمال غیر ایمن که باعث عدم تمرکز می گردد، خودداری نمایند.
ماده ۱۷ – محدوده عملیات لیفتراک باید کاملا صاف ، مسطح و دارای استحکام کافی و عاری از هرگونه لغزندگی باشد.
ماده ۱۸ – استفاده از لیفتراک و ملحقات آن برای حمل و جابجائی بار با ظرفیت بیش از حد مجاز ایمن ممنوع است.
ماده ۱۹ – کارفرما مکلف به استفاده از لیفتراک و ملحقات سالم، ایمن و متناسب با شرایط محیط کارگاه و نوع بار می باشد.
ماده ۲۰ – در حمل و نقل و جابجائی بارهایی که راننده از دید کافی برخوردار نمی باشد، انتخاب روش های ایمن برای جابجائی بار الزامی است.
ماده ۲۱ – حمل و جابجائی بارهای با طول زیاد و یا دارای نوسان باید در پائین ترین حد ممکن و با رعایت کلیه مسائل ایمنی صورت پذیرد.
ماده ۲۲ – جابجایی و حمل بار در صورتی که باعث عدم تعادل بار یا لیفتراک گردد ممنوع است.
ماده ۲۳ – سوار نمودن افراد یا اضافه کردن وزنه در عقب لیفتراک برای ایجاد تعادل ممنوع است.
ماده ۲۴ – ترمز ناگهانی لیفتراک برای تخلیه بار اکیدا ممنوع است.
ماده ۲۵ – برای جابه جایی بار، نباید آنرا با شاخک لیفتراک به جلو هل داد.
ماده ۲۶ – استفاده از دو یا چند لیفتراک برای حمل یک بار و یا افزایش ارتفاع عملکرد ممنوع است.
ماده ۲۷ – راننده لیفتراک باید در خصوص نحوه استفاده از ملحقات، آموزش های لازم را دیده و مستندات آن در پرونده وی ثبت و نگهداری گردد.
ماده ۲۸ – راننده لیفتراک باید آگاهی های لازم در خصوص نوع، حجم، وزن، مرکز ثقل و روش صحیح حمل بار را کسب نموده و از ایمن بودن مسیر های تردد اطمینان حاصل نماید.
ماده ۲۹ – بازدید کلیه قسمت های لیفتراک و ملحقات آن قبل از شروع هر شیفت کاری توسط راننده الزامی است.
ماده ۳۰ – بازرسی فنی کلیه قسمت های لیفتراک و ملحقات آن بعد از هرگونه تعمیرات و طی دوره های زمانی مطابق دستورالعمل های شرکت سازنده الزامی بوده و نتایج آن باید در پرونده لیفتراک ثبت و نگهداری شود.
ماده ۳۱ – هر لیفتراک باید دارای یک پرونده که حاوی دستورالعمل های شرکت سازنده و همچنین سوابق بازرسی های فنی، تعمیرات و روش های نگهداری است، باشد.
ماده ۳۲ – استفاده از لیفتراک و اجزاء آن بعنوان نردبان و یا جایگاه کار کارگران اکیدا ممنوع است.
ماده ۳۳ – حمل افراد توسط شاخک های لیفتراک یا پالت ممنوع است.
ماده ۳۴ – لیفتراک باید مجهز به اطاقک ایمن راننده ،کمربند ایمنی ، چراغ هشدار دهنده، آژیر، بوق دنده عقب، آینه های بغل و تجهیزات کنترلی باشد و همچنین برای کار در تاریکی به چراغهای مناسب جلو و عقب با نور کافی تجهیز گردد.
ماده ۳۵ – تردد و فعالیت لیفتراک ها در نزدیکی خطوط برق فشار قوی فقط با رعایت مقررات مربوط به حریم خطوط انتقال و توزیع نیروی برق مجاز است.
ماده ۳۶ – راننده لیفتراک باید از رانندگی با دست ها و کفش های خیس، روغنی و یا آغشته به مواد لغزنده خودداری نماید.
ماده ۳۷ – اعضای بدن راننده و یا دیگر کارگران تحت هیچ عنوان نباید در بین قطعات متحرک لیفتراک قرار گیرد.
بخش سوم: مقررات اختصاصی :
ماده ۳۸ – قراردادن شاخک ها بر روی زمین، کشیدن ترمز دستی ،خاموش نمودن موتوروکلید قطع کن و خارج کردن کلید از سوئیچ قبل از ترک لیفتراک الزامی است.
ماده ۳۹ – حمل لیفتراک به طبقات باید توسط بالابر مخصوص حمل بار که متناسب با وزن و حجم لیفتراک است صورت پذیرد، در این حالت خاموش نمودن موتور، پائین کشیدن شاخک ها و کشیدن ترمز دستی الزامی است.
ماده ۴۰ – برای جابجائی بارهای ناهمگن مشخص نمو دن مرکز ثقل الزامی است و باید این مرکزثقل در وسط شاخک ها قرار گیرد.
ماده ۴۱ – انجام کلیه امورتعمیراتی و همچنین جوشکاری بر روی بدنه ،شاخک هاو ملحقات لیفتراک به منظور از بین بردن ترک ها و فرسودگی های سطحی ممنوع بوده و در صورت نیاز این امر فقط با نظارت شرکت سازنده مجاز است.
ماده ۴۲ – به منظور جابه جایی بارهائی که از ایستا یی کاملی بر روی شاخک های لیفتراک برخوردار نیستند باید از پالت های متناسب با نوع ،جنس و حجم آن استفاده نمود.
ماده ۴۳ – ایجاد زاویه منفی دکل برای جلوگیری از سقوط بار از روی شاخک های لیفتراک الزامی است.
ماده ۴۴ – قرارگیری نوک شاخک ها بر روی زمین برای تخلیه بار الزامی است.
ماده ۴۵ – در موقع حرکت یا روشن بودن لیفتراک بجز راننده ،کسی حق حضور بر روی بدنه یا داخل اطاقک را ندارد.
ماده ۴۶ – حضور،تردد و انجام هرگونه عملیات اجرایی و تعمیراتی در زیر شاخک ه ا یا ملحقات لیفتراک ممنوع است.
ماده ۴۷ – در فضاهای بسته که فاقد سیستم تهویه مناسب است، استفاده از لیفتراک های با موتور احتراقی ممنوع بوده وباید از لیفتراک های برقی استفاده گردد.
ماده ۴۸ – در زمان تعویض یا شارژ سیلندر گاز لیفتراک و همچنین تعویض و بازدید باطری لیفتراک برقی کارگران مسئول مربوطه باید به وسایل حفاظت فردی متناسب با نوع کار مجهز باشند.
ماده ۴۹ – شارژ باطری لیفتراک های برقی باید در حضور مسئول مربوطه انجام گیرد.
ماده ۵۰ – صندلی لیفتراک باید دارای شرایط ارگونومی مناسب بوده و به طور پیوسته مورد بررسی قرار گرفته و در صورت مشاهده هرگونه عیب و نقص، تعمیر یا تعویض گردد.